तुम्ही देखील UPSC ची तयारीत व्यस्त आहात का? ही 20 पुस्तके तुम्हाला मदत करू शकतात

 

राजकारण, भूगोल आणि इतिहासावरील काही सर्वोत्तम पुस्तके, जी तुमच्या यूपीएससी प्रिलिम्स आणि मुख्य परीक्षेच्या तयारीसाठी उपयुक्त ठरू शकतात.

जर तुम्ही परीक्षेचे योग्य नियोजन आणि तयारी केली नसेल तर यश मिळणे कठीण आहे. आता ती परीक्षा देशातील सर्वात कठीण UPSC (UPSC CSE साठी पुस्तके) असो किंवा इतर कोणतीही असो. पायनियरिंग एव्हिएटर, अँटोइन डी सेंट-एक्सपरी, एकदा म्हणाले, "नियोजनाशिवाय तुमचे ध्येय केवळ एक इच्छा बनते." हे स्पष्ट आहे की जर गंतव्यस्थानावर पोहोचायचे असेल आणि तेथे पोहोचण्याचा मार्ग सोपा करायचा असेल तर क्रमाने पुढे जावे लागेल.

आत्तासाठी, आम्ही  केंद्रीय लोकसेवा आयोग (UPSC)  , नागरी सेवा परीक्षा (CSE) बद्दल बोलत आहोत, जिथे यश मिळवण्यासाठी कठोर परिश्रम करावे लागतात. परंतु कठोर परिश्रमांसोबतच अभ्यास साहित्यासाठी रणनीती बनवण्याचीही गरज आहे, जेणेकरून कमीत कमी वेळेत जास्तीत जास्त तयारी करता येईल आणि यामध्ये सर्वात मोठी भूमिका असते ती योग्य पुस्तकांची निवड (UPSC तयारीसाठी पुस्तके) . च्या.

तुम्हाला चांगली सुरुवात करण्यासाठी, आम्ही UPSC (IAS) प्रिलिम्स आणि मुख्य तयारीसाठी काही महत्त्वाच्या पुस्तकांची चेकलिस्ट एकत्र ठेवली आहे   . त्यांच्या लिंक्सही सोबत दिल्या आहेत, जेणेकरून तुम्हाला ही पुस्तके सहज खरेदी करता येतील. IAS टॉपर्सनी तयारी दरम्यान या 20 पुस्तकांमधून (NCERT व्यतिरिक्त) अभ्यास करण्याचा सल्ला दिला. ही पुस्तके तुम्हाला या विषयाचे सखोल ज्ञान आणि मूलभूत गोष्टींवर चांगले आकलन होण्यास मदत करतील.

1. भारतीय नागरी सेवा- एम लक्ष्मीकांत (राजकारण)

याला 'राजकारणाचे बायबल' असेही म्हणतात. विशेषत: UPSC उमेदवारांसाठी डिझाइन केलेले, हे पुस्तक या विषयाची सर्वसमावेशक माहिती देते. जर नीट वाचले तर प्रिलिम्स तसेच मेनमध्ये चांगले मार्क्स मिळविण्यासाठी ते खूप उपयुक्त ठरू शकते. हे यूपीएससीच्या सर्वाधिक विक्री होणाऱ्या मार्गदर्शकांपैकी एक आहे. या पुस्तकाचे लेखक हे राज्यशास्त्रातील पदवीधर आहेत आणि त्यांना नागरी सेवा इच्छूकांना प्रशिक्षण देण्याचा अनेक वर्षांचा अनुभव आहे.

2. भारतीय कला आणि संस्कृती - नितीन सिंघानिया (संस्कृती)

जर तुम्हाला भारतीय कला आणि संस्कृतीबद्दल खोलवर जाणून घ्यायचे असेल, तर तुम्हाला यापेक्षा चांगले पुस्तक सापडणार नाही. देशाच्या वैविध्यपूर्ण संस्कृती आणि कलांचे हे सखोल मार्गदर्शक आहे. यामध्ये प्राथमिक आणि मुख्य परीक्षेसाठी भारतीय कला, चित्रकला, संगीत आणि स्थापत्यशास्त्र याविषयी बरीच माहिती समाविष्ट आहे. लेखक पहिले चार्टर्ड अकाउंटंट होते. त्यानंतर ते नागरी सेवांकडे वळले. या विषयावरही ते उमेदवारांना मार्गदर्शन करत आहेत. 

3. आंतरराष्ट्रीय संबंध -पुष्पेश पंत (आंतरराष्ट्रीय संबंध)

सार्वभौम राज्यांच्या निर्मितीपासून ते आजच्या जागतिक समस्यांपर्यंतच्या सर्व महत्त्वाच्या घटनांचा या पुस्तकात समावेश आहे. सर्व प्रकारच्या स्पर्धा परीक्षांमध्ये बसणाऱ्या सर्व विद्यार्थ्यांची ही पहिली पसंती असते. त्याचे लेखक पुष्पेश पंत हे पद्मश्री पुरस्कारप्राप्त आहेत. ते शिक्षणतज्ञ आणि इतिहासकार आहेत आणि जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठातून आंतरराष्ट्रीय अभ्यासाचे प्राध्यापक म्हणून निवृत्त झाले आहेत. 

4. आव्हान आणि धोरण: भारताच्या परराष्ट्र धोरणाचा पुनर्विचार - राजीव सिक्री (आंतरराष्ट्रीय संबंध)

भारतीय परराष्ट्र सेवा अधिकारी राजीव सिक्री यांनी लिहिलेले आंतरराष्ट्रीय संबंधांसाठीचे आणखी एक उत्तम पुस्तक (यूपीएससी तयारीसाठी पुस्तके). त्यांनी या पुस्तकात त्यांचा ३६ वर्षांचा अनुभव, विचार आणि धोरणात्मक दृष्टिकोनाचे संकलन केले आहे. हे भारताच्या शक्तिशाली परराष्ट्र धोरणासमोरील आव्हानांबद्दल बोलते आणि परराष्ट्र धोरण बनवण्याच्या नवीनतम ट्रेंडचे विश्लेषण करते.

5. नागरी सेवांसाठी भारतीय अर्थव्यवस्था- नितीन सिंघानिया (अर्थव्यवस्था)

गेल्या काही वर्षांत भारतीय अर्थव्यवस्थेत बरेच बदल झाले आहेत. हे पुस्तक देशातील आर्थिक वाढ आणि विकासाच्या चढ-उतारांची पद्धतशीर माहिती देते. फ्लो चार्ट, सारणी आलेख आणि उदाहरणे चांगल्या आणि सर्वसमावेशक समजून घेण्यासाठी समाविष्ट केली आहेत. आर्थिक मुत्सद्देगिरी, ऊर्जा सुरक्षा, मुत्सद्देगिरी, संरक्षण आणि विदेशी संस्थांमधील परस्परसंवाद हे काही विषय चर्चेत आहेत. लेखक अर्थशास्त्रात पदव्युत्तर पदवीधर आहेत.

6. भारतातील आर्थिक विकास आणि धोरण- जैन आणि ओहरी (अर्थव्यवस्था)

हा बॅचलर ऑफ आर्ट्स/कॉमर्स पदवीधरांसाठी अभ्यासक्रमाचा भाग आहे. हे पुस्तक (बुक्स फॉर यूपीएससी तयारी) भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या सखोल विश्लेषणासह, स्वातंत्र्यानंतर देशात तयार करण्यात आलेल्या प्रमुख आर्थिक धोरणांची माहिती देते. UPSC व्यतिरिक्त, इतर स्पर्धा परीक्षांसाठी देखील उपयुक्त आहे. टीआर जैन आणि व्ही के ओहरी हे दोघेही अर्थतज्ज्ञ आहेत. हे पुस्तक CBSE आणि UGC च्या अभ्यासक्रमाचा देखील एक भाग आहे.

7. ऑक्सफर्ड स्कूल अॅटलस- ऑक्सफर्ड पब्लिशर्स (भूगोल)

UPSC उमेदवाराकडे ऍटलस असणे आवश्यक आहे. विशेषतः ज्यांनी भूगोल हा ऐच्छिक विषय म्हणून निवडला आहे. हा उद्देश पूर्ण करण्यासाठी सध्या बाजारात अनेक अॅटलेस उपलब्ध आहेत. परंतु ऑक्सफर्ड स्कूल अॅटलस उत्कृष्ट मुद्रण गुणवत्ता आणि विस्तृत डेटामुळे सर्वोत्कृष्ट मानले गेले आहे. स्पष्ट आणि समजण्यास सोप्या नकाशांसह, वाचक त्याच्या वर्णनाच्या अचूकतेवर आणि खोलीवर विश्वास ठेवतात. 

8. भारताचा भूगोल - माजिद हुसेन (भूगोल)

हे पुस्तक (यूपीएससी तयारीसाठी पुस्तके), भारताच्या भौगोलिक वैशिष्ट्यांचे वर्णन करते. त्यामध्ये नकाशा डेटा आणि देशाच्या भौगोलिक स्थानाची आकडेवारी आहे. नवीन, नवव्या आवृत्तीत, जम्मू आणि काश्मीर आणि लडाख प्रदेशांमध्ये अलीकडील बदलांच्या संपूर्ण तपशीलांसह ते अद्यतनित केले गेले आहे. शासनामार्फत राबविण्यात येणाऱ्या योजना आणि अभियानांनाही पुस्तकात स्थान देण्यात आले आहे. त्याचे लेखक प्रसिद्ध भूगोल अभ्यासक आणि शिक्षक आहेत.

9. भौतिक आणि मानवी भूगोल प्रमाणपत्र- GC Leong (भूगोल) 

हे पुस्तक भूगोलातील प्रमुख घटक जसे की जागतिक हवामान आणि वनस्पति क्षेत्र तसेच मानवी भूगोलाशी असलेले त्यांचे नातेसंबंधांविषयी चर्चा करते. त्यात अनेक स्थानिक उदाहरणे दिली आहेत, ज्यामुळे ते समजण्यास सोपे जाते. तसेच सराव प्रश्न देखील दिले जातात, जे उमेदवारांना त्यांच्या संबंधित परीक्षांसाठी तयार करतात.

10. पर्यावरणीय पर्यावरणशास्त्र जैवविविधता हवामान बदल आणि आपत्ती व्यवस्थापन- डॉ. रवी अग्रहरी (पर्यावरण)

तुम्हाला पर्यावरणाशी संबंधित सर्व प्रमुख समस्यांबद्दल माहिती मिळवायची असेल किंवा त्यावर उपाय शोधायचा असेल, या एकाच पुस्तकात तुम्हाला सर्व काही मिळेल.  नागरी सेवा परीक्षेसाठी महत्त्वाच्या मानल्या जाणाऱ्या आपत्ती व्यवस्थापनाशी संबंधित सर्व प्रश्नांची उत्तरे देण्यात आली आहेत.  हे पुस्तक मॅकग्रा हिल यांनी प्रकाशित केले आहे.  पर्यावरणासारखा गुंतागुंतीचा विषय या पुस्तकाच्या माध्यमातून सहज समजू शकतो. 

11. भारताच्या अंतर्गत सुरक्षेला आव्हान - अशोक कुमार आणि विपुल अनिकांत (सामान्य अध्ययन)

देशाच्या अंतर्गत सुरक्षेची आव्हाने आणि इतर समकालीन समस्यांवर पुस्तकात (बुक्स फॉर यूपीएससी तयारी) चर्चा करण्यात आली आहे.  त्याच्या नवीन चौथ्या आवृत्तीमध्ये जम्मू आणि काश्मीरमधील सद्यस्थिती, नवीन सोशल मीडिया कोड, भारतातील इंटरनेट निर्बंध आणि कोविड-19 चा प्रभाव यासारख्या मुद्द्यांचा समावेश आहे.  पुस्तकाचे सहलेखक अशोक कुमार IPS आणि विपुल अनिकांत DANIPS आहेत.  मॅकग्रा हिल यांनी प्रकाशित केले आहे.

12. नागरी सेवा परीक्षेसाठी नैतिकता, सचोटी आणि योग्यता- सुब्बा राव आणि पीएन  रॉय चौधरी (नीतीशास्त्र)

नागरी सेवा मुख्य परीक्षेसाठी, हे एक महत्त्वाचे पुस्तक आहे.  त्यातून प्रश्नपत्रिका सोडवण्यात आल्या आहेत.  तसेच लेखन तंत्र सुधारण्यासाठी आणि आत्मविश्वास निर्माण करण्यासाठी भरपूर साहित्य आहे.  जी सुब्बाराव आणि पीएन राय यांचे हे पुस्तक UPSC किंवा इतर कोणत्याही स्पर्धा परीक्षेच्या तयारीसाठी बेस्टसेलर मानले जाते. 

13. India's Struggle for Independence - Bipan Chandra, Mridula Mukherjee, Aditya Mukherjee, Sucheta Mahajan, KN Panikkar (History)

इतिहास आणि स्वातंत्र्य संग्रामाचा अभ्यास केल्याशिवाय UPSC ची तयारी कधीच पूर्ण होत नाही.  या पुस्तकाचे सर्व लेखक सुप्रसिद्ध इतिहासकार आहेत.  1857 ते 1947 या काळातील संपूर्ण तपशीलवार माहिती येथे आहे.  विस्तृत संशोधनानंतर हे पुस्तक तयार करण्यात आले आहे.

14. स्वातंत्र्यानंतरचा भारत- बिपन चंद्र, मृदुला मुखर्जी, आदित्य मुखर्जी (इतिहास)

भारताच्या स्वातंत्र्याच्या लढ्याचा पुढील भाग म्हणून, हे बिपन चंद्र, मृदुला मुखर्जी आणि आदित्य मुखर्जी यांनी लिहिले आहे.  ब्रिटीश राजवटीपासून स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर देशाला मिळालेले यश आणि आव्हाने या पुस्तकात सर्वसमावेशक विश्लेषण करण्यात आले आहे.  भारताच्या पाच दशकांच्या प्रवासाचा तपशीलवार अभ्यास करण्यात आला आहे.  नेहरू सरकारच्या काळात अस्तित्वात असलेल्या राजकीय आणि आर्थिक अजेंड्यासोबतच परराष्ट्र धोरणाचाही त्यात समावेश करण्यात आला आहे. 

15. मध्ययुगीन भारताचा इतिहास- सतीश चंद्र (इतिहास) 

मध्ययुगीन भारताच्या इतिहासाचा समावेश असलेल्या या पुस्तकात (यूपीएससी तयारीसाठीची पुस्तके) 8 व्या ते 18 व्या शतकातील भारताचे सखोल विश्लेषण करण्यात आले आहे.  या काळात झालेल्या आक्रमणांचा आणि आर्थिक आणि सामाजिक बदलांचा भारतावर होणारा परिणाम यावर बराच प्रकाश पडला आहे.  लेखक लोकप्रिय इतिहासकार आणि JNU मधील निवृत्त प्राध्यापक आहेत.

16. भारतीय प्राचीन भूतकाळ- आरएस शर्मा (इतिहास)

हे इतिहासाचे (NCERT) पुस्तक आहे.  ते नंतर भारताचा प्राचीन भूतकाळ म्हणून प्रकाशित झाले.  या पुस्तकात हडप्पा संस्कृती, वैदिक काळ आणि मौर्य राजघराण्याचा उदय याबद्दल सविस्तर माहिती दिली आहे.  हे निओलिथिक आणि चाल्कोलिथिक साम्राज्यांच्या विकासाचा आणि व्यापाराचा गौरवशाली इतिहास जतन करण्याचा प्रयत्न करते.  लेखकाला प्राचीन कालखंडाचे विशेष ज्ञान आहे आणि ते एक प्रसिद्ध इतिहासकार आहेत.

17. आधुनिक भारताचा संक्षिप्त इतिहास- राजीव अहिर (इतिहास)

पॉलिटिकल स्पेक्ट्रममधून प्रकाशित झालेल्या या पुस्तकात पोर्तुगीजांचे देशात आगमन आणि त्यांच्याशी संबंधित घटनांची माहिती दिली आहे.  पहिल्या युरोपियन लोकांच्या भारतात अवतरल्यापासून ते पराक्रमी सम्राटांचा आणि त्यांच्या राज्यांचा पाडाव होण्यापर्यंतच्या सर्व घटना कालक्रमानुसार मांडण्याचा प्रयत्न करण्यात आला आहे. 

18. आधुनिक जागतिक इतिहासावर प्रभुत्व मिळवणे - नॉर्मन लोव (इतिहास) 

या पुस्तकात आधुनिक जगात घडलेल्या प्रमुख घटना आणि त्यांचे परिणाम यांचा आढावा घेण्यात आला आहे.  त्याची भाषा पातळी सोपी आहे, जी समजण्यास सोपी आहे.  ज्या उमेदवारांना इतिहासाची आवड आहे त्यांच्यासाठी हे खूप उपयुक्त आहे.  या क्षेत्रातील तीन दशकांहून अधिक अनुभव असलेले लेखक इतिहासकार आणि शिक्षणतज्ज्ञ आहेत.

19. महत्त्वपूर्ण निर्णय ज्याने भारताचा कायापालट केला - अॅलेक्स अँड्र्यूज जॉर्ज (राजकारण) 

या पुस्तकात समाजावर तसेच देशाच्या संपूर्ण न्यायव्यवस्थेवर परिणाम करणारे अत्यंत महत्त्वाचे न्यायालयीन निर्णय तपशीलवार नमूद केले आहेत.  सर्वोच्च न्यायालयाचे जे निर्णय राज्यघटनेत बदल करण्याचा मार्ग मोकळा झाला, ते न्यायालयीन निर्णय संकलित करून त्यांना पुस्तकाचे स्वरूप देण्यात आले आहे.  महत्त्वाच्या न्यायालयीन खटल्यांच्या माहितीसाठी तुम्हाला याहून चांगले पुस्तक क्वचितच सापडेल.  लेखक शिक्षक आणि नागरी सेवा परीक्षा प्रशिक्षक आहेत.

20. भारतीय संस्कृतीचा पैलू- स्पेक्ट्रम (संस्कृती)

भारतातील वैविध्यपूर्ण संस्कृती आणि परंपरांबद्दल वाचणे कधीकधी खूप कठीण होते.  पण हे पुस्तकही हे विषय रंजक बनवते.  देशाच्या कला, स्थापत्य, साहित्य आणि बौद्धिक परंपरा, समजुती आणि पुराणकथांसाठी हे एक उत्तम मार्गदर्शक आहे.  त्यात सरावासाठी सोडवलेल्या प्रश्नपत्रिका भरपूर आहेत.  तसेच काही न सुटलेले प्रश्न आहेत.  पुस्तक शिक्षकांनी किंवा तज्ञांनी संपादित केले आहे.  स्पेक्ट्रमने प्रकाशित केले आहे.

20. भारतीय संस्कृतीचा पैलू- स्पेक्ट्रम (संस्कृती)

भारतातील वैविध्यपूर्ण संस्कृती आणि परंपरांबद्दल वाचणे कधीकधी खूप कठीण होते.  पण हे पुस्तकही हे विषय रंजक बनवते.  देशाच्या कला, स्थापत्य, साहित्य आणि बौद्धिक परंपरा, समजुती आणि पुराणकथांसाठी हे एक उत्तम मार्गदर्शक आहे.  त्यात सरावासाठी सोडवलेल्या प्रश्नपत्रिका भरपूर आहेत.  तसेच काही न सुटलेले प्रश्न आहेत.  पुस्तक शिक्षकांनी किंवा तज्ञांनी संपादित केले आहे.  स्पेक्ट्रमने प्रकाशित केले आहे.